นักโบราณคดีพบไหที่คนโบราณใช้ในพิธีฝังศพโดยมีกระดูกเก็บอยู่ภายใน และโลงศพหลายสิบโลง กระจัดกระจายกันอยู่บนชะง่อนหินของภูเขาในป่าลึกของกัมพูชา ซึ่งนักโบราณคดียังสงสัยอยู่ว่า ทำไมมีกระดูกคนตายอยู่ในไหบนหน้าผาที่สูงถึง 100 เมตรบนภูเขาคาร์ดามอม หรือศพผู้เสียชีวิตที่แท้เป็นใคร เป็นคำถามที่ผู้เชี่ยวชาญต้องไปตรวจสอบ
เป็นเวลานาน 7 ปีแล้วที่ แนนซี บีแวน นักโบราณคดี ซึ่งเชี่ยวชาญด้านการคำนวณอายุของวัตถุโบราณโดยดูจากปริมาณคาร์บอน กำลังค้นหาคำตอบ พยายามที่จะรวบรวมหลักฐานต่าง ๆ ที่ถูกทิ้งไว้ ซึ่งยากจะอธิบาย ตามจุดต่าง ๆ 10 แห่งกระจายอยู่ในพื้นที่ทางภาคตะวันตกเฉียงใต้ของกัมพูชา
อย่างไรก็ตาม นักโบราณคดีชาวนิวซีแลนด์ผู้นี้ ระบุว่า จากการตรวจสอบแล้วพบว่า กระดูกบางชิ้นมีอายุถึง 600 ปี แต่เธอก็กล่าวว่า ทำไมกระดูกถูกเก็บไว้ในไห เพราะนี่เป็นพิธีกรรม หรือวิธีการปฏิบัติที่ไม่เคยพบเห็นในกัมพูชา โดยไหเหล่านี้ มีอายุจากศตวรรษที่ 15-17 และโลงศพอีก 12 โลง คาดว่าอายุน่าจะอยู่ที่ศตวรรษที่ 14
บางคนก็เชื่อว่า สิ่งของเหล่านี้มาจากอาณาจักรสยาม หรือไทยในปัจจุบัน แต่คนอื่น ๆ ซึ่งส่วนน้อย เชื่อว่ามาจากอาณาจักรอังกอร์ที่ยิ่งใหญ่ ซึ่งปกครองพื้นที่บริเวณนี้มานาน 600 ปี และสร้างนครวัดที่มีชื่อเสียงด้วย
ที่มา
